So với một số lĩnh vực khác, công tác Thi hành án dân sự được ghi nhận là một trong những lĩnh vực công tác có nhiều khó khăn, phức tạp nhất. mặc dù luôn được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước; đã có những cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ tích cực cho hoạt động Thi hành án dân sự… song chất lượng và hiệu quả của công tác này chưa đáp ứng yêu cầu. Một trong những thách thức lớn của ngành Thi hành án dân sự là lượng án thụ lý hàng năm đều tăng, năm sau cao hơn năm trước.

Theo Nghị quyết 37/2012/QH13 và Nghị quyết số 63/2013/QH13 của Quốc hội, hàng năm các cơ quan Thi hành án dân sự phấn đấu thực hiện tỷ lệ thi hành án dân sự xong đạt trên 88% về việc, trên 77% về tiền trên tổng số án có điều kiện thi hành; ra quyết định thi hành án đúng thời hạn đối với 100% các bản án, quyết định về dân sự đã có hiệu lực theo đúng quy định của pháp luật; cơ bản khắc phục tình trạng vi phạm pháp luật trong hoạt động thi hành án. Để thực hiện đạt được các chỉ tiêu nêu trên, đòi hỏi một sự nỗ lực rất lớn của các cơ quan Thi hành án dân sự trong cả nước nói chung, tỉnh Cà Mau nói riêng.

Theo báo cáo của Cục Thi hành án dân sự tỉnh Cà Mau tại Hội nghị thẩm tra của Ban Pháp chế HĐND tỉnh vừa qua, trong năm 2014 các cơ quan Thi hành án dân sự trong tỉnh đã tổ chức thi hành xong 10.906/12.930 việc có điều kiện thi hành, đạt 84,35% chỉ tiêu Trung ương giao và tăng 6,95% so với cùng kỳ năm 2013; về giá trị thu được hơn 305 tỷ đồng, đạt 57,58% chỉ tiêu Trung ương giao nhưng giảm 7,1% so với cùng kỳ năm 2013.

Đạt được kết quả trên là sự cố gắng rất lớn của đội ngũ cán bộ, công chức các cơ quan Thi hành án dân sự trong tỉnh. Tuy nhiên, yêu cầu nhiệm vụ đặt ra còn rất nặng nề. Những khó khăn, hạn chế, vướng mắc trong hoạt động án còn nhiều, chưa được tháo gỡ kịp thời. Bên cạnh những vướng mắc về quy định, về cơ chế, chính sách thì lực lượng cán bộ, công chức và chấp hành viên trong tỉnh còn mỏng, thiếu hụt, trong khi lượng án tăng cao; bình quân một chấp hành viên trong một năm phải giải quyết 479 việc, tỷ lệ này là khá cao so với bình quân chung của cả nước. Qua công tác kiểm sát hoạt động Thi hành án dân sự của Viện kiểm sát hai cấp trong tỉnh cho thấy, năm 2014 các cơ quan Thi hành án dân sự còn để xảy ra những thiếu sót, hạn chế như: chậm ra quyết định thi hành án, chậm xác minh điều kiện thi hành… Bản thân Cục Thi hành án dân sự tỉnh cũng nhìn nhận qua công tác kiểm tra về nghiệp vụ trong ngành vẫn còn tình trạng sai sót, vi phạm về trình tự, thủ tục thi hành án dân sự nhưng chậm khắc phục, sửa chữa; công tác chỉ đạo, điều hành, hướng dẫn nghiệp vụ, công tác phối hợp trong thi hành án dân sự chưa tốt… công tác Thi hành án dân sự hiện nay còn khá nhiều vướng mắc, bất cập và các cơ quan Thi hành án dân sự đang rất lúng túng.

Qua công tác giám sát, thẩm tra, Ban Pháp chế HĐND tỉnh đã đóng góp nhiều ý kiến, trao đổi thẳng thắn và chỉ ra những hạn chế, tồn tại của công tác này thời gian qua. Theo đó, để góp phần tháo gỡ khó khăn, khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong công tác thi hành án dân sự hiện nay, Cục và các chi cục Thi hành án dân sự cần quan tâm thực hiện tốt một số yêu cầu sau:

Thứ nhất, Quá trình triển khai áp dụng các quy định của Luật Thi hành án dân sự và các văn bản hướng dẫn thi hành ở địa phương còn gặp nhiều vướng mắc, bất cập. Tuy nhiên việc kiến nghị và việc hướng dẫn địa phương tháo gỡ, khắc phục đến nay vẫn chưa được triệt để, như: việc Trung ương giao chỉ tiêu về thi hành án quá cao trong khi số lượng vụ việc thụ lý hàng năm luôn tăng; giao chỉ tiêu biên chế không đáp ứng so với lượng án tăng cao; vấn đề tái chiếm lại đất sau cưỡng chế thi hành án... Đề này đề nghị Cục Thi hành án dân sự tỉnh tiếp tục chỉ đạo, rà soát và đề xuất với Trung ương và tỉnh về hướng giải quyết từng vấn đề cụ thể. Khi kiến nghị tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cần đề xuất các phương án, giải pháp để khắc phục, không nêu kiến nghị chung chung.

Thứ hai, Tăng cường và nâng cao vai trò, trách nhiệm và năng lực chỉ đạo, điều hành của lãnh đạo các cơ quan Thi hành án dân sự trong tỉnh; năng lực tổ chức hoạt động án của đội ngũ chấp hành viên và cán bộ, chuyên viên các cơ quan Thi hành án dân sự. Trong đó đặc biệt chú ý việc củng cố và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đội ngũ chấp hành viên. Hiện nay số lượng chấp hành viên còn rất mỏng, bình quân một cơ quan đội ngũ chấp hành viên cấp huyện chỉ có khoảng 3,8 chấp hành viên; mỗi chấp hành viên phải “ôm” gần 500 việc trên một năm là quá cao, chắc chắn sẽ không đảm bảo về chất lượng, hiệu quả. Bên cạnh việc đề xuất bổ sung biên chế; tích cực đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức để đảm bảo tiêu chuẩn bổ nhiệm các chức danh chuyên môn, nghiệp vụ, cần chú trọng bồ dưỡng năng lực quản lý, điều hành và kỹ năng tổ chức hoạt động án, kể cả kỹ năng giả thích pháp luật, tuyên truyền vận động, thuyết phục nhân dân chấp hành pháp luật… cho chấp hành viên và cán bộ, chuyên viên các cơ quan Thi hành án dân sự.

Thứ ba, Quá trình tổ chức thi hành án, các cơ quan Thi hành án dân sự trong tỉnh cần tranh thủ sự quan tâm, hỗ trợ của các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương để đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát và sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ của các cơ quan, đơn vị hữu quan; đồng thời tăng cường sự chỉ đạo, kiểm tra, hướng dẫn của cơ quan Thi hành án dân sự cấp trên; thực hiện đúng và đầy đủ các quy trình, thủ tục, hồ sơ về thi hành án dân sự.